کد مطلب:224133 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:243
منطقه حکومت مأمون
برای واقف شدن به منطقه حكومت مأمون و محیط امپراطوری اسلام در آن عصر كافی است كه میزان خراج عصر مأمون را از نظر خوانندگان بنگاریم تا به نكاتی دقیق از تاریخ واقف شویم.
ابن خلدون در تاریخ خود العبر می نویسد خراج در عهد مأمون به شرح زیر بوده است:
مبلغ خراج به درهم و دینار: سواد: 27800000، مقدار اموال غیر نقدیه: 200 حله نجرانیه
مبلغ خراج به درهم و دینار: لشكر: 11600000، مقدار اموال غیر نقدیه: 240 رطل خاك معدنی مخصوص
مبلغ خراج به درهم و دینار: كود دجله: 20800000
مبلغ خراج به درهم و دینار: حلوان: 4800000
مبلغ خراج به درهم و دینار: اهواز: 25000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 3000 رطل شكر
مبلغ خراج به درهم و دینار: فارس: 27000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 30000 شیشه آب گل (گلاب)
مبلغ خراج به درهم و دینار: كرمان: 4200000، مقدار اموال غیر نقدیه: 20000 رطل زیت سیاه
مقدار اموال غیر نقدیه: 500 دست لباس یمانی
مبلغ خراج به درهم و دینار: مكران: 400000، مقدار اموال غیر نقدیه: 20000 رطل خرما
مبلغ خراج به درهم و دینار: سند و اطراف: 11500000، مقدار اموال غیر نقدیه: 150 رطل عود هندی
مبلغ خراج به درهم و دینار: سجستان 4000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 300 دست لباس مخصوص
مبلغ خراج به درهم و دینار: سجستان 4000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 20 رطل (الغانیدر)
[ صفحه 15]
مبلغ خراج به درهم و دینار: خراسان 28000000: مقدار اموال غیر نقدیه: 2000 رطل نقره خالص
مبلغ خراج به درهم و دینار: خراسان 28000000: مقدار اموال غیر نقدیه: 4000 برذون
مبلغ خراج به درهم و دینار: خراسان 28000000: مقدار اموال غیر نقدیه: 1000 رأس رقیق
مبلغ خراج به درهم و دینار: خراسان 28000000: مقدار اموال غیر نقدیه: 20000 دست لباس
مبلغ خراج به درهم و دینار: خراسان 28000000: مقدار اموال غیر نقدیه: 30000 رطل اهلیلج
مبلغ خراج به درهم و دینار: جرجان: 12000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 1000 شقه ابراهیم
مبلغ خراج به درهم و دینار: قومس: 1500000، مقدار اموال غیر نقدیه: 1000 نقره خالص
مبلغ خراج به درهم و دینار: طبرستان ریان دماوند: 6300000، مقدار اموال غیر نقدیه: 600 قطعه فرش طبری
مبلغ خراج به درهم و دینار: طبرستان ریان دماوند: 6300000، مقدار اموال غیر نقدیه: 200 عباء
مبلغ خراج به درهم و دینار: طبرستان ریان دماوند: 6300000، مقدار اموال غیر نقدیه: 200 عباء
مبلغ خراج به درهم و دینار: طبرستان ریان دماوند: 6300000، مقدار اموال غیر نقدیه: 500 دست لباس
مبلغ خراج به درهم و دینار: طبرستان ریان دماوند: 6300000، مقدار اموال غیر نقدیه: 300 دستمال
مبلغ خراج به درهم و دینار: طبرستان ریان دماوند: 6300000، مقدار اموال غیر نقدیه: 300 جام مخصوص
مبلغ خراج به درهم و دینار: ری: 12000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 20000 رطل عسل
مبلغ خراج به درهم و دینار: همدان: 11300000، مقدار اموال غیر نقدیه: 1000 رطل رب سیب و انار
مبلغ خراج به درهم و دینار: همدان: 11300000، مقدار اموال غیر نقدیه: 12000 رطل عسل
مبلغ خراج به درهم و دینار: بصره كوفه: 10700000
مبلغ خراج به درهم و دینار: ماستبندان و ریان: 4000000
مبلغ خراج به درهم و دینار: شهر زور: 6700000
مبلغ خراج به درهم و دینار: موصل و اطراف: 24000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 20000 رطل عسل
مبلغ خراج به درهم و دینار: آذربایجان: 4000000
مبلغ خراج به درهم و دینار: جزایر اطراف فرات: 34000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 1000 رأس رقیق
مبلغ خراج به درهم و دینار: جزایر اطراف فرات: 34000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 12000 ظرف زق عسل (كندو)
مبلغ خراج به درهم و دینار: جزایر اطراف فرات: 34000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 10 بزاة
مبلغ خراج به درهم و دینار: جزایر اطراف فرات: 34000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 20 عباء
[ صفحه 16]
مبلغ خراج به درهم و دینار: ارمنیه: 13000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 20 قسط محفور
مبلغ خراج به درهم و دینار: ارمنیه: 13000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 530 رطل رقم
مبلغ خراج به درهم و دینار: ارمنیه: 13000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 10000 رطل من المسایح الرماهی
مبلغ خراج به درهم و دینار: ارمنیه: 13000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 10000 رطل صوبع
مبلغ خراج به درهم و دینار: ارمنیه: 13000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 200 بغل
مبلغ خراج به درهم و دینار: ارمنیه: 13000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 30 مهرا
مبلغ خراج به درهم و دینار: برقه: 1000000
مبلغ خراج به درهم و دینار: افریقیه: 13000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 120 بساط
جمع: 318600000 درهم، غیر از اجناس و البسه و اموال و غیره
مبلغ خراج به درهم و دینار: قنسرین: 400000 دینار طلا، مقدار اموال غیر نقدیه: 1000 حمل زیت
مبلغ خراج به درهم و دینار: دمشق: 420000
مبلغ خراج به درهم و دینار: اردن: 97000
مبلغ خراج به درهم و دینار: فلسطین: 310000، مقدار اموال غیر نقدیه: 300000 رطل زیت
مبلغ خراج به درهم و دینار: مصر: 2920000
مبلغ خراج به درهم و دینار: یمن 370000، مقدار اموال غیر نقدیه: غیر از امتعه
مبلغ خراج به درهم و دینار: حجاز: 300000
جمع: 4817000 دینار طلا مساوی 72255000 درهم به اعتبار دینار 15 درهم
318600000
390855000 درهم [1] .
ابن خلدون در تاریخ خود العبر می نویسد خراج در عهد مأمون به شرح زیر بوده است:
مبلغ خراج به درهم و دینار: سواد: 27800000، مقدار اموال غیر نقدیه: 200 حله نجرانیه
مبلغ خراج به درهم و دینار: لشكر: 11600000، مقدار اموال غیر نقدیه: 240 رطل خاك معدنی مخصوص
مبلغ خراج به درهم و دینار: كود دجله: 20800000
مبلغ خراج به درهم و دینار: حلوان: 4800000
مبلغ خراج به درهم و دینار: اهواز: 25000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 3000 رطل شكر
مبلغ خراج به درهم و دینار: فارس: 27000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 30000 شیشه آب گل (گلاب)
مبلغ خراج به درهم و دینار: كرمان: 4200000، مقدار اموال غیر نقدیه: 20000 رطل زیت سیاه
مقدار اموال غیر نقدیه: 500 دست لباس یمانی
مبلغ خراج به درهم و دینار: مكران: 400000، مقدار اموال غیر نقدیه: 20000 رطل خرما
مبلغ خراج به درهم و دینار: سند و اطراف: 11500000، مقدار اموال غیر نقدیه: 150 رطل عود هندی
مبلغ خراج به درهم و دینار: سجستان 4000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 300 دست لباس مخصوص
مبلغ خراج به درهم و دینار: سجستان 4000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 20 رطل (الغانیدر)
[ صفحه 15]
مبلغ خراج به درهم و دینار: خراسان 28000000: مقدار اموال غیر نقدیه: 2000 رطل نقره خالص
مبلغ خراج به درهم و دینار: خراسان 28000000: مقدار اموال غیر نقدیه: 4000 برذون
مبلغ خراج به درهم و دینار: خراسان 28000000: مقدار اموال غیر نقدیه: 1000 رأس رقیق
مبلغ خراج به درهم و دینار: خراسان 28000000: مقدار اموال غیر نقدیه: 20000 دست لباس
مبلغ خراج به درهم و دینار: خراسان 28000000: مقدار اموال غیر نقدیه: 30000 رطل اهلیلج
مبلغ خراج به درهم و دینار: جرجان: 12000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 1000 شقه ابراهیم
مبلغ خراج به درهم و دینار: قومس: 1500000، مقدار اموال غیر نقدیه: 1000 نقره خالص
مبلغ خراج به درهم و دینار: طبرستان ریان دماوند: 6300000، مقدار اموال غیر نقدیه: 600 قطعه فرش طبری
مبلغ خراج به درهم و دینار: طبرستان ریان دماوند: 6300000، مقدار اموال غیر نقدیه: 200 عباء
مبلغ خراج به درهم و دینار: طبرستان ریان دماوند: 6300000، مقدار اموال غیر نقدیه: 200 عباء
مبلغ خراج به درهم و دینار: طبرستان ریان دماوند: 6300000، مقدار اموال غیر نقدیه: 500 دست لباس
مبلغ خراج به درهم و دینار: طبرستان ریان دماوند: 6300000، مقدار اموال غیر نقدیه: 300 دستمال
مبلغ خراج به درهم و دینار: طبرستان ریان دماوند: 6300000، مقدار اموال غیر نقدیه: 300 جام مخصوص
مبلغ خراج به درهم و دینار: ری: 12000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 20000 رطل عسل
مبلغ خراج به درهم و دینار: همدان: 11300000، مقدار اموال غیر نقدیه: 1000 رطل رب سیب و انار
مبلغ خراج به درهم و دینار: همدان: 11300000، مقدار اموال غیر نقدیه: 12000 رطل عسل
مبلغ خراج به درهم و دینار: بصره كوفه: 10700000
مبلغ خراج به درهم و دینار: ماستبندان و ریان: 4000000
مبلغ خراج به درهم و دینار: شهر زور: 6700000
مبلغ خراج به درهم و دینار: موصل و اطراف: 24000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 20000 رطل عسل
مبلغ خراج به درهم و دینار: آذربایجان: 4000000
مبلغ خراج به درهم و دینار: جزایر اطراف فرات: 34000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 1000 رأس رقیق
مبلغ خراج به درهم و دینار: جزایر اطراف فرات: 34000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 12000 ظرف زق عسل (كندو)
مبلغ خراج به درهم و دینار: جزایر اطراف فرات: 34000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 10 بزاة
مبلغ خراج به درهم و دینار: جزایر اطراف فرات: 34000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 20 عباء
[ صفحه 16]
مبلغ خراج به درهم و دینار: ارمنیه: 13000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 20 قسط محفور
مبلغ خراج به درهم و دینار: ارمنیه: 13000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 530 رطل رقم
مبلغ خراج به درهم و دینار: ارمنیه: 13000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 10000 رطل من المسایح الرماهی
مبلغ خراج به درهم و دینار: ارمنیه: 13000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 10000 رطل صوبع
مبلغ خراج به درهم و دینار: ارمنیه: 13000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 200 بغل
مبلغ خراج به درهم و دینار: ارمنیه: 13000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 30 مهرا
مبلغ خراج به درهم و دینار: برقه: 1000000
مبلغ خراج به درهم و دینار: افریقیه: 13000000، مقدار اموال غیر نقدیه: 120 بساط
جمع: 318600000 درهم، غیر از اجناس و البسه و اموال و غیره
مبلغ خراج به درهم و دینار: قنسرین: 400000 دینار طلا، مقدار اموال غیر نقدیه: 1000 حمل زیت
مبلغ خراج به درهم و دینار: دمشق: 420000
مبلغ خراج به درهم و دینار: اردن: 97000
مبلغ خراج به درهم و دینار: فلسطین: 310000، مقدار اموال غیر نقدیه: 300000 رطل زیت
مبلغ خراج به درهم و دینار: مصر: 2920000
مبلغ خراج به درهم و دینار: یمن 370000، مقدار اموال غیر نقدیه: غیر از امتعه
مبلغ خراج به درهم و دینار: حجاز: 300000
جمع: 4817000 دینار طلا مساوی 72255000 درهم به اعتبار دینار 15 درهم
318600000
390855000 درهم [1] .
[1] تاريخ تمدن جرحي زيدان ص ج عصر المأمون ص 32 ج 1.